ตังทั้งแห่เช่า 冬虫夏草 Dong Chong Xia Cao

 ตังทั้งแห่เช่า (冬虫夏草) Dong Chong Xia Cao 

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Ophiocordyceps sinensis 

ชื่อสามัญ : Cordyceps, Chinese Caterpillar Fungus

จัดอยู่ในกลุ่มสมุนไพรบำรุงหยาง

ตังทั้งแห่เช่า หรือตังถั่งเช่าในภาษาจีนแต้จิ๋ว หรือ Yartsa Guenboob ในภาษาเนปาลี หรือ yartsa gunbu ในภาษาธิเบต แปลเป็นภาษาไทยได้ว่า ฤดูหนาวเป็นหนอน ฤดูร้อนเป็นหญ้า หรือเรียกกันว่า “หญ้าหนอน” เป็นสมุนไพรที่ใช้กันมาแต่โบราณที่มีลักษณะประหลาด คือมีส่วนประกอบสองส่วน คือส่วนที่เป็นหนอน และส่วนที่เป็นหญ้า (อันที่จริงเป็นเห็ด)

สมุนไพรนี้ เกิดจากหนอนผีเสื้อกลางคืนในตระกูล Hepialus armoricanus ไปกินสปอร์ของเชื้อราบางชนิดได้แก่ เชื้อ Hirsutella sinensis หรือเชื้อ Geomyces pannorumเ ข้าไป เมื่อหนอนนี้จำศีลในฤดูหนาว มันจะไม่ขยับเขยื้อนตัว เชื้อนี้จึงเจริญเติบโตแทบทุกส่วนของตัวหนอน ทำให้หนอนตาย พอถึงฤดูร้อน เชื้อราดังกล่าว ก็จะชูก้านดอกขึ้นมาเหนือพื้นดิน และเกิดดอกเห็ดที่มีลักษณะคล้ายกระบอง เรียกว่าเห็ด Cordyceps sinensis เพื่อทำหน้าที่สร้างอับสปอร์ สำหรับสืบพันธุ์ต่อไป ทั้งตัวหนอนและดอกเห็ดที่มีลักษณะคล้ายกระบองนี้แหละ ที่เรียกว่า ตังถั่งเช่า (Ophiocordyceps sinensis)

ตังถั่งเช่าที่เกิดตามธรรมชาติ พบมากที่ประเทศจีน อินเดีย เนปาล ซึ่งผลจากความนิยมในการนำมาใช้เป็นยารักษาโรค ทำให้ตังถั่งเช่ามีราคาแพงมากกว่ากิโลกรัมละห้าแสนบาท จึงมีการวิจัยเพื่อเพาะเลี้ยงขึ้น โดยใช้หนอนไหมเป็นฐานเพื่อเพาะเห็ดถั่งเช่าสีทอง (Cordyceps militaris) ซึ่งเพาะได้ง่ายกว่า เนื่องจากมีวงจรชีวิตที่สั้นกว่าเกือบหนึ่งในสาม แต่มีคุณสมบัติใกล้เคียงกัน

แพทย์แผนจีนในอดีตนิยมใช้ตังถั่งเช่าในการรักษาโรคเกี่ยวกับปอด เช่น ไอเรื้อรัง อย่างได้ผลดี ต่อมาพบว่าใช้ได้ผลดีกับโรคเกี่ยวกับไต มีการใช้ตังถั่งเช่าในผู้ป่วยโรคไตที่ต้องทำการฟอกไต แต่ผู้ป่วยปฏิเสธการฟอกไต โดยรับตังถั่งเช่าแทน ซึ่งผู้ป่วยก็สามารถมีชีวิตอยู่ต่อมาได้อีกหลายปี ด้วยสรรพคุณเช่นนี้ จึงทำให้ตังถั่งเช่าที่ในอดีตใช้เพียงรักษาอาการไอเรื้อรัง มีราคาสูงขึ้น หนึ่งกิโลกรัมมีราคามากกว่าหนึ่งแสนบาท และในชั้นหลัง ประเทศตะวันตกมีการวิจัยพบประโยชน์ในการรักษามะเร็งด้วยจึงทำให้ราคาในปัจจุบันกิโลกรัมละนับล้านบาท

คุณลักษณะตามหลักการแพทย์แผนจีน และสรรพคุณ (Properties)

ในทางแพทย์แผนจีน ตังถั่งเข่ามีรสหวาน ฤทธิ์ ปานกลาง-อุ่นเล็กน้อย กลิ่นหอม เป็นยาบำรุงที่ฤทธิ์ไม่ร้อน (ยาบำรุงส่วนใหญ่ฤทธิ์ค่อนข้างร้อน) ออกฤทธิ์ตามเส้นลมปราณของปอด และไต 

มีสรรพคุณ บำรุงไต แก้อาการอ่อนเพลีย แก้ไอ ละลายเสมหะ หอบหืด ไอเรื้อรัง อาการหย่อนสมรรถภาพทางเพศ อวัยวะเพศไม่แข็งตัว หลั่งเอง (ฝันเปียกบ่อยๆ) เข่าอ่อนเอวอ่อน และเป็นยาบำรุงสำหรับผู้ป่วยหลังฟื้นไข้

ปริมาณการใช้

ครั้งละ 3-9 กรัม โดยทั่วไปต้มกับน้ำเพื่อรับประทาน สำหรับผู้มีอาการร้อนคอแห้ง ควรระวังการใช้

การทดลองทางเภสัชวิทยา

พบว่า น้ำสกัดจากถั่งเช่า มีฤทธิ์ในการขยายหลอดเลือด นอกจากนี้ มีสารสกัดจากถั่งเช่าเป็นสารผลึกสีเหลืองอ่อน ทดลองในหลอดทดลองพบว่า สามารถยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียได้หลายชนิด

สาร Cordycepin มีคุณสมบัติต่อต้านเซลมะเร็ง ลดการระบาดหรือแพร่กระจายของเชื้อไวรัส รวมทั้งไวรัสโรคเอดส์ และเชื้อมาเลเรีย

สาร Adenosine ที่ช่วยป้องกันแผลหนอง ช่วยในการหมุนเวียนของเลือดดีขึ้น ช่วยบำรุงหัวใจ เหมาะสำหรับผู้ป่วยโรคหัวใจเต้นต่ำ มีกรดอะมิโน สังกะสีและวิตามีน ที่ช่วยกระตุ้นความต้องการทางเพศได้เป็นอย่างดี

สาร Polysaccharides ที่ช่วยไม่ให้เกิดขบวนการสร้างโลหิตฝอยไปหล่อเลี้ยงเซลมะเร็ง ก็เท่ากับ เป็นตัวยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลมะเร็ง และช่วยกำจัดอนุมูลอิสระ

สาร Ergosterol ที่ช่วยต่อต้านเซลมะเร็งและขบวนการสร้างภูมิต้านทานให้แก่ร่างกาย

สาร Cordyglucans ซึ่งมีคุณสมบัติต้านเซลมะเร็ง

ปัจจุบันมีการนำถั่งเช่ามาทำเป็นยาสำเร็จรูป โดยผสมกับโสม หรือตังกุย หรือเข้ากับยาอื่นเป็นตำรับยา