อาการก่อนมีประจำเดือน PMS ในมุมมองการแพทย์แผนจีน

PMS หรือ Premenstrual Syndrome คือกลุ่มอาการก่อนมีประจำเดือน ซึ่งผู้หญิงราว 80% มักประสบกับปัญหานี้

อาการก่อนมีประจำเดือน อาจจำแนกได้เป็น 2 กลุ่มคือ

• กลุ่มอาการทางอารมณ์ เช่น ซึมเศร้า หงุดหงิดง่าย อารมณ์แปรปรวน ขี้เหวี่ยง ขี้วีน
• กลุุ่่มอาการทางร่างกาย เช่น เจ็บคัดเต้านมขยาย อยากอาหาร ท้องอืด ปวดท้อง รูปแบบการนอนที่เปลี่ยนไป หรืออาจมีอาการหวัด เป็นต้น

อาการเหล่านี้จะปรากฎช่วง 1-2 สัปดาห์ก่อนมีประจำเดือน และจะหายไปหลังประจำเดือนมา 4-7 วัน

PMS ในมุมมองการแพทย์แผนจีน

การแพทย์แผนจีนมองว่า อาการก่อนมีประจำเดือนเกิดจากการที่การไหลเวียนของพลังชี่และเลือดไม่ราบรื่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่เกี่ยวข้องกับตับและม้าม

การไหลเวียนของพลังชี่ในตับถูกขัดจังหวะ ส่งผลให้เกิดอารมณ์แปรปรวนและไม่สบายทางกาย นั่นเป็นสาเหตุของอารมณ์ผันผวน เหวี่ยงวีนของสตรีในช่วงมีประจำเดือน หากมีอาการต่อเนื่องแม้จะพ้นช่วงประจำเดือนไปแล้ว นั่นอาจเป็นความผิดปกติ เช่นคนในรูปแบบ "ชี่ติดขัด"

ในขณะที่ความชื้นในม้ามแสดงออกมาในรูปแบบของอาการท้องอืด อ่อนล้า และปัญหาการย่อยอาหาร

กลุ่มรูปแบบความผิดปกติใหญ่ๆ ของอาการก่อนมีประจำเดือน ในทางการแพทย์แผนจีน อาจจำแนกได้เป็น 2 กลุ่มรูปแบบใหญ่ คือ

1. กลุ่่มการติดขัดของพลังชี่และเลือด

พลังชี่ซึ่งเป็นพลังชีวิตที่สำคัญที่ไหลเวียนไปทั่วร่างกายนั้นควรจะเคลื่อนที่อย่างราบรื่นเพื่อรักษาสุขภาพและความสมดุล แต่ด้วยภาวะพลังชี่ติดขัด การไหลเวียนนี้จะถูกปิดกั้นหรือช้าลง เช่นเดียวกับรถที่ติดอยู่บนทางหลวง ซึ่งอาจนำไปสู่อาการต่างๆ เช่น รู้สึกเครียด อารมณ์แปรปรวน และไม่สบายตัว ซึ่งมักอธิบายเป็นความรู้สึกแน่นหรือแน่น โดยเฉพาะที่หน้าอกหรือช่องท้อง เหมือนกับการไหลเวียนพลังงานภายในร่างกายถูกขัดขวาง ทำให้เกิดปัญหาต่างๆ มากมาย

รูปแบบการคั่งค้างของพลังชี่ที่อาจนำไปสู่ภาวะก่อนมีประจำเดือน
อาการทั่วไป: ภาวะซึมเศร้า อารมณ์แปรปรวน ประจำเดือนไม่ปกติ อาการปวดประจำเดือน ความหงุดหงิด อาการปวดท้อง อาการคัดเต้านม

ส่วนภาวะเลือดคั่งในศาสตร์การแพทย์แผนจีน คือ ภาวะที่เลือดไหลเวียนในร่างกายไม่ราบรื่นและมีประสิทธิภาพ อาจนำไปสู่ปัญหาสุขภาพต่างๆ เช่น อาการปวดแสบหรือจี๊ด รอยฟกช้ำดำเขียว ผิวพรรณป็นสีม่วง ประจำเดือนไม่ปกติ เป็นต้น

ตำรับยาที่ใช้กับกลุ่มรูปแบบนี้คือ ตำรับ Xiao Yao Wan,Yue Ju Wan, Jie Wei Xiao Yao Wan, Dan Zhi Xiao Yao Wan เป็นต้น

2. กลุ่มรููปแบบร้อน

"ในการแพทย์แผนจีน "ความร้อน" หมายถึงพลังงานหยางที่มากเกินไป ทำให้เกิดความไม่สมดุล โดยความร้อนจะครอบงำพลังงานหยิน ความเย็นในร่างกาย อาการนี้เปรียบได้กับภาวะร้อนภายในร่างกายมากเกินไป

อาการที่บ่งบอกถึงความร้อน ได้แก่ รู้สึกอุ่น มีไข้ เหงื่อออก หงุดหงิด หน้าแดง กระหายน้ำ ชอบดื่มเครื่องดื่มเย็น และชีพจรเต้นเร็ว ลิ้นอาจมีสีแดงและมีฝ้าลิ้นเหลือง ในการแพทย์แผนจีน ความร้อนหมายถึงภาวะที่ร่างกายมีกิจกรรมมากเกินไป หรือมีอาการอักเสบ"

รูปแบบความร้อนที่อาจนำไปสู่อาการก่อนมีประจำเดือน
อาการทั่วไป: หงุดหงิด รู้สึกร้อน หน้าแดง กระหายน้ำ เต้านมโต ประจำเดือนมามาก ท้องผูก อุจจาระแห้ง

ตำรับที่มักใช้กับ PMS กลุ่มรูปแบบร้อน เช่น Dan Zhi Xiao Yao Wan, Long Dan Xia Gan Wan, Jia Wei Xiao Yao Wan เป็นต้น