ปลิงทะเล 海参 Hai Shen ปลิงน้ำจืด 水蛭 Shui Zhi

เรามักได้ยินชื่อเสียงของปลิงในด้านอาหารบำรุงขึ้นชื่อของชาวจีน ถึงขนาดได้รับการยกย่องให้เป็น "บิ๊กโฟร์" ของอาหารจากทะเลขึ้นโต๊ะจีนในงานเลี้ยงใหญ่ ร่วมกับกระเพาะปลา, หอยเป๋าฮื้อ และหูฉลาม

ความจริง ปลิงที่ใช้ในทางการแพทย์แผนจีน มิได้มีเพียงปลิงทะเล 海参 Hai Shen ที่ใช้เพื่อบำรุง แต่ยังมีการใช้ปลิงน้ำจืดอย่าง จุยเตียก 水蛭 ที่ใช้เพื่อสลายลิ่มเลือดอีกด้วย

จุยเตียก 水蛭 Shui Zhi ปลิงควาย (Cattle leech) มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Poecilobdella manillensis จัดอยู่ใน วงศ์ Hirudidae ชอบอยู่ในน้ำนิ่งตามหนอง

ปลิงจะปล่อยสารที่คล้ายยาชา ทำให้ผู้ที่ถูกปลิงดูดเลือดจะไม่รู้สึกตัวเมื่อโดนดูดเลือด และเวลาที่ปลิงดูดเลือดมันจะปล่อยสารออกมา 2 ชนิด ซึ่งได้แก่ สารฮีสตามีน (Histamine) ช่วยทำให้หลอดเลือดขยายตัว และสารฮีรูดีน (Hirudin) ซึ่งมีคุณสมบัติต่อต้านการแข็งตัวของเลือ ด ทำให้เลือดไหลออกได้ง่าย

ปัจจุบันมีการนำคุณสมบัติของปลิงมาแก้ไขการอุดตันของเส้นเลือดในร่างกาย โดยเฉพาะเส้นเลือดหัวใจ ช่วยให้เลือดในร่างกายหมุนเวียนได้ดีขึ้น

ในทางการแพทย์แผนจีน จุยเตียก 水蛭 Shui Zhi มีรสเค็ม ขม ฤทธิ์กลาง มีพิษเล็กน้อย ออกฤทธิ์ตามเส้นลมปราณของตับ มีสรรพคุณ กระจายเลือด ยุบก้อน

ข้อควรระวังคือ เหนี่ยวนำให้เกิดการแท้งได้ และต้องระวังการใช้ในผู้ที่ใช้ยาต้านการแข็งตัวของเกล็ดเลือดอยู่

ปลิงทะเล 海参 Hai Shen (sea cucumber) เป็นสัตว์ทะเลที่ไร้กระดูกสันหลังชนิดหนึ่ง จัดอยู่ในตระกูลเอคไคโนเดิร์ม ซึ่งอยู่ในตระกูลเดียวกับดาวทะเลและหอยเม่น

ปลิงทะเลมีโปรตีนประมาณ 10-12% ความชื้น 70-80% ไขมัน 0.002-0.04% และเนื้อปลิงทะเลยังมีสารมิวโคโปรตีนที่มี Chondroitin sulfurie acid คาดว่าเป็นประโยชน์ต่อผู้สูงอายุ ช่วยให้กล้ามเนื้อทำงานได้ดี

นักวิทยาศาสตร์ชาวญี่ปุ่นพบว่า ในเนื้อปลิงทะเล Stichopus japonicus มีมิวโคโปรตีน (mucoprotein) ปริมาณสูงซึ่งมิวโคโปรตีนนั้น มีคอนดรอยติน ซัลฟุริค แอซิด (Chondroitin - sulfuric acid) อยู่เป็นองค์ประกอบที่สำคัญ และจากการศึกษาในผู้สูงอายุยังพบว่า การที่กล้ามเนื้อไม่สามารถทำงานได้นั้น เนื่องจากปริมาณของคอนดรอยติน ซัลฟุริค แอซิด ลดลง ดังนั้นจึงอาจใช้เรื่องนี้เป็นเหตุผลอธิบายการที่ชาวจีนนิยมรับประทานปลิงทะเลกันมาตั้งแต่สมัยโบราณ คอนดรอยติน ซัลฟุริค แอซิด ตามธรรมชาติมักอยู่ในสภาพมิวโคโปรตีน ซึ่งเป็นองค์ประกอบของส่วนต่าง ๆ ของร่างกายมนุษย์ เช่น กระดูกอ่อน เอ็น และของเหลวที่หล่อลื่นตามข้อต่าง ๆ ดังนั้น การรับประทานปลิงทะเลก็นับว่าให้ประโยชน์แก่ร่างกายได้เช่นกัน

[ข้อมูลจาก : https://th.m.wikipedia.org/wiki/ปลิงทะเล]

ในทางการแพทย์แผนจีน ปลิงทะเล ไฮเซียม 海参 Hai Shen มีรสหวาน เค็ม ฤทธิ์กลาง ออกฤทธิ์ตามเส้นลมปราณของไต และปอด ช่วยบำรุงไต เสริมสารจำเป็น (จิง), บำรุงเลือด, แก้ไขปัญหาสมรรถภาพทางเพศ ฝันเปียก, บาดแผลมีเลือดออก, ไอมีเลือดปน